تحلیل اقتصادی عوامل موثر بر صادرات فرش در ایران

تداوم موفقیت آمیز توسعه پایدار اقتصاد ایران، ایجاب می کند تا در تدوین برنامه های عملیاتی، بویژه در طرح نوین صادراتی کشور که با هدف ایجاد شالوده های استوار جهت اقتصاد بدون نفت مورد پیگیری قرار می گیرد، زمینه سیاست گذاریهای مناسب فراهم گردد. در برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی کشور نیز گرچه سیاست توسعه متکی بر تکمیل صنایع جایگزین واردات است ، ولی آنچه که به عنوان درآمدهای صادراتی، به خصوص درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی، در این برنامه ها پیشنهاد شده است جز از طریق تحولاتی اساسی در سیاستهای اقتصادی، تجاری، مالی، و صنعتی کشور ممکن نیست . نگاهی به صادرات غیرنفتی نشان می دهد که فرش در صدر این صادرات قرار دارد. اضافه بر آن صادرات فرش دارای ابعاد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ویژه ای است . از این رو هدف کلی مطالعه جاری بررسی عوامل موثر بر صادرات فرش ایران از طریق تخمین توابع تقضا و عرضه صادرات فرش می باشد. توابع تقاضا و عرضه صادرات به صورت سیستمی و به روش حداقل مربعات سه مرحله ای تکراری i3sls برآورد گردید و عوامل موثر بر آنها مورد بحث و برسی قرار گرفت ، داده های لازم برای این تحقیق از سازمانها و ارگانهای مختلف از جمله، مرکز توسعه صادرات ایران، مرکز آمار ایران، سازمان برنامه و بودجه کشور، اتحادیه صادرکنندگان فرش ایران، موسسه تحقیقات فرش ، شرکت سهامی فرش ایران، گمرک ایران و همچنین از طریق مصاحبه حضوری با بازرگانان و صادرکنندگان فرش برای دورهء زمانی 1357-1375 به دست آمد. پس از آن با استفاده از نرم افزار tsp7 مدل مورد نظر برای چهار کشور آلمان، ایتالیا، سوئیس و ژاپن بعنوان واردکنندگان عمده فرش ایران برآورد گردید. نتایج حاصله از تخمین معادلات تقاضا نشان داد که کشش تقاضای قیمتی صادرات برای این کشورها پائین می باشد. نتایج همچنین نشان دهندهء اثر مستقیم درامد ناخالص ملی، نرخ ارز واقعی و تولید جهانی به غیر از ایران و اثر غیرمستقیم شاخص قیمت کالاهای داخلی بر میزان تقاضای صادرات ایران می باشد. نتایج حاصل از تخمین معادله عرضه بیانگر کشش پذیر بودن قیمت عرضه صادرات می باشد که نشان می دهد، اگر ایران صادرات خود را به صادرات مستقیم تبدیل کند با افزایش قیمت صادراتی فرش ، عرضه برای صادرات نیز افزایش می یابد. علامت ضریب متغیر درآمد حاصله از نفت نشان می دهد که، با ا فزایش درامد حاصل از صادرات نفت ، میزان عرضهء صادرات فرش کاهش می یابد.